Audytor wewnętrzny i jego rola w przedsiębiorstwie

Zmienność rynku, zawrotne tempo rozwoju technologicznego, nowinki które z dnia na dzień mogą zupełnie odwrócić bieg wydarzeń – XXI wiek, choć sprzyjający rozwojowi gospodarki, jest też niewątpliwie jednym z trudniejszych czasów dla wielu przedsiębiorstw. Wspomniane wyżej czynniki to tylko niektóre z powodów, dla których współczesne firmy muszą jeszcze uważniej kontrolować procesy, zarządzać ryzykiem czy optymalizować wykorzystanie zasobów. Często niewielki błąd może prowadzić do nieprzewidzianych konsekwencji i znaczących strat, dlatego kontrola nad wszystkimi procesami zachodzącymi w firmie jest niezwykle istotna. Skuteczne utrzymywanie kontroli nad firmą wiąże się jednak z koniecznością zatrudnienia osób, które za kontrole takie będą odpowiedzialne, a więc audytorów wewnętrznych. Na czym polega ich rola w firmie i w jakim wypadku ich obecność będzie uzasadniona?

Czym jest audyt wewnętrzny?

Zgodnie z definicją podawaną przez Instytut Audytorów Wewnętrznych IIA (The Institute of Internal Auditors), audyt wewnętrzny jest niezależną działalnością doradczą i weryfikującą, której głównym celem jest usprawnianie organizacji pod względem operacyjnym i pomoc w osiąganiu zamierzonych celów poprzez doskonalenie procesów kontroli, zarządzania organizacją oraz ryzykiem. Zadania audytu wewnętrznego są egzekwowane przez osobę zatrudnioną w dziale audytu wewnętrznego firmy na stanowisko audytora wewnętrznego. Do jego głównych obowiązków należą uczestnictwo w audytorskich projektach oraz wykonywanie prac założonych w planie audytu.

Osoba, która zostaje zatrudniona na stanowisku audytora musi być przede wszystkim osobą znającą specyfikę ryzyka biznesowego, operacyjnego i finansowego, z jakim ma do czynienia dana firma, a także doskonale rozumieć cele wyznaczone sobie przez przedsiębiorstwo. Aby audytor mógł w pełni rzetelnie przeprowadzać kontrolę i doradzać firmie, w jego polu uwagi muszą znaleźć się też potrzeby reprezentowane przez akcjonariuszy, zarząd i pracowników oraz wszelkie regulacje zewnętrzne, jakim może podlegać dana firma.

Zakres obowiązków audytora wewnętrznego

Zadania realizowane przez audytora wewnętrznego dotyczą usprawniania firmy w każdym aspekcie jej działalności, a więc sam audytor będzie pracował zarówno w obrębie finansów, działań operacyjnych, jak i wszelkich jednostek i działów wchodzących w skład firmy, których działania mogą mieć bezpośredni i znaczący wpływ na jakoś pracy firmy.

Audytor wewnętrzny ma więc za zadanie sprawdzać, czy sprawozdania finansowe firmy sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi przepisami i wewnętrzną polityką rachunkowości, analizować kluczowe procesy i zasoby firmy, doradzać w kwestiach zarządzania ryzykiem, a także przeprowadzać audyt systemów IT, weryfikując ich funkcjonowanie pod kątem wystąpienia ryzyka.

Ponadto, audytor wewnętrzny odpowiedzialny jest za różnego rodzaju projekty jednorazowe związane z poprawą działalności firmy, zajmuje się audytem kontroli wewnętrznych mających miejsce w poszczególnych systemach i procesach działających w organizacji, a także uczestniczy w projektowaniu nowych systemów kontroli wewnętrznej. Jednym z najważniejszych zadań audytora jest sporządzenie po każdym audycie odpowiedniego raportu zawierającego wszelkie uwagi i wskazówki odnośnie przyszłych działań.

Kiedy obecność audytora jest uzasadniona?

Główną rolą audytu wewnętrznego jest obiektywne doradztwo w kwestiach usprawniania działalności operacyjnej danej firmy. Audytor wewnętrzny przydaje się więc wówczas, gdy firma potrzebuje pomocy w osiągnięciu zamierzonych sobie celów i zostaje postawiona w obliczu kryzysu. Audytor przydaje się jednak w codziennej pracy nad usprawnianiem działalności, prowadząc program systematycznego i zdyscyplinowanego podejścia do oceny i doskonalenia skuteczności zarządzania ryzykiem czy zasobami w firmie. Audytorzy wewnętrzni powinni być wykorzystywani nie tylko jako specjaliści oceniający przyjęte rozwiązania, ale i eksperci zdolni doradzić w jakim zakresie i w jaki sposób należałoby wprowadzić niezbędne zmiany w zarządzaniu ryzykiem czy kontroli procesów, aby jeszcze lepiej usprawnić działalność firmy.