Czym są księgi wieczyste?
Obecnie, księgi wieczyste są zakładane wyłącznie w wersji elektronicznej, a te, które dotychczas były w wersji papierowej, mają do końca 2013 roku zostać wprowadzone do systemu informatycznego. Oczywiście, to zadanie ma na celu łatwiejszy dostęp do ksiąg wieczystych, zweryfikowanie jej treści, a także w szybki sposób uzyskanie informacji na temat, kto jest obecnym właścicielem nieruchomości i czy nie jest ona obciążona, np. wpisem hipotecznym.
Godny uwagi jest fakt, iż aby założyć księgę wieczystą, musimy wypełnić właściwy formularz i wraz z koniecznymi załącznikami dostarczyć go do sądu rejonowego. Mogą to uczynić tylko osoby uprawnione, które uiściły opłatę w wysokości 60 złotych. Następnie po zakończeniu postępowania dowodnego, sąd zawiadamia wnioskodawcę o swojej decyzji. Trzeba powiedzieć o tym, iż każda księga wieczysta dzieli się na cztery działy. Otóż, w pierwszym znajdziemy dane na temat geodezyjnych oznaczeń nieruchomości, w drugim informacje dotyczące właściciela nieruchomości, w trzecim zawarte są wpisy dotyczące obciążeń, w czwartym wpisy do hipoteki. Jednakże, aby móc zapoznać się z jej treścią, musimy znać numer księgi wieczystej. Nie ulega wątpliwości to, iż powinien nam go podać sprzedający nieruchomość, ale gdy tego nie chce zrobić, możemy się też udać do oddziału ewidencji gruntów i budynków, gdzie uzyskamy interesujące nas dane, co nie będzie stanowiło żadnego problemu, ponieważ księgi wieczyste są jawne.
Warto powiedzieć o tym, że kiedy już posiadany jej numer, możemy złożyć stosowny formularz o odpis z księgi wieczystej. Oczywiście, mamy do dyspozycji zupełny i zwykły odpis z księgi wieczystej, a różnią się one od siebie głównie tym, iż w tym pierwszym będą zawarte wszystkie wpisy, aktualne i wykreślone, zaś w drugim tylko ostatnie bieżące wpisy. Musimy mieć także na uwadze to, iż owe wnioski wiążą się z pewnymi opłatami, zresztą podobnie jak założenie księgi wieczystej i dokonywanie w niej wpisów, co jest bardzo kosztowną operacją. Przykładowo założenie księgi kosztuje 60 złotych, wpis własności do księgi kolejne 200 złotych, wpis praw osobistych i roszczeń 150 złotych.
Należy wspomnieć o tym, iż czasami mamy do czynienia ze sprzedażą nieruchomości bez księgi wieczystej, która jest bardzo ryzykowną transakcją, gdyż dom czy działka mogą mieć innego właściciela lub posiadać obciążenia. Dlatego trzeba takich inwestycji unikać lub zobligować sprzedającego do założenie księgi wieczystej, co uchroni nas przed nieprzyjemnymi konsekwencjami naszej decyzji.
Działy księgi wieczystej
Księga wieczysta przedstawia akt prawny nieruchomości w danym momencie, dzięki niej można wskazać właściciela np. działki i określić prawa, jakie mu przysługują z tytułu posiadanej nieruchomości oraz jakie ciążą na niej ograniczenia. Należy zwrócić uwagę na fakt, iż każda księga wieczysta dzieli się na cztery działy.
Pierwszy dział obejmuje geodezyjne oznaczenie nieruchomości. Otóż, dzieli się on na dwie części, w pierwszej określanej I-O znajdziemy informacje dotyczące adresu nieruchomości, numeru działki, powierzchni gruntu lub mieszkania/domu, przeznaczenia nieruchomości, historii nieruchomości czy działka jest zabudowana, czy niezabudowana i ile budynków się na niej znajduje. Natomiast w drugiej części I-Sp będą znajdować się dane dotyczące praw związanych z własnością nieruchomości. Warto podkreślić, że do praw z tytułu posiadanej nieruchomości możemy zaliczyć udział w nieruchomości wspólnej lub służebność mieszkaniową. Poza tym, gdy dana nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste w tej części musi być ujęty termin i sposób użytkowania nieruchomości.
W drugim dziale księgi wieczystej są zawarte informacje dotyczące właściciela nieruchomości lub osoby uprawnionej do spółdzielczego prawa własności bądź użytkowników wieczystych (imię, nazwisko, imiona rodziców PESEL, a w przypadku osób prawnych i instytucji także wymagany jest REGON. Natomiast, kiedy nieruchomość jest współwłasnością, należy podać dane wszystkich współwłaścicieli. Oprócz tego, w tym dziale są także zapisy wskazujące na to, w jaki sposób została nabyta nieruchomość, a możliwe jest to m.in. dzięki darowiźnie, sprzedaży, spadkowi.
Dział trzeci zawiera informacje dotyczące obciążeń nieruchomościami wraz ze stosownymi dokumentami. Trzeba powiedzieć o tym, iż wśród nich możemy wymienić ograniczone prawa rzeczowe, np. służebność mieszkaniową, prawa i roszczenia osobiste, np. prawo pierwokupu, określenie sposobu zarządzania nieruchomością oraz ograniczania w rozporządzaniu nieruchomością wynikające z przepisów szczególnych, np. wszczęcie egzekucji. Dział czwarty zawiera wpisy do hipoteki lub hipotek będących gwarancją spłaty kredytu zaciągniętego przez właściciela nieruchomości. Oczywiście, muszą się tu znaleźć dane osoby fizycznej lub prawnej, na rzecz której została ustanowiona hipoteka.