Kim jest rzeczoznawca?
Wyrazem tym można określić osobę, która jest ekspertem, specjalistą, pełni funkcję doradczą, wykonuje opinie, np. prawne, ekonomiczne, budowlane lub orzeczenia w sprawach spornych. Tytuł rzeczoznawcy przyznaje się osobie, która spełnia pewne wymagania:
- posiadanie wykształcenia wyższego na odpowiednim kierunku,
- praktyka zawodowa trwająca okres określony w przepisach prawnych i spełniająca wymogi programowe potwierdzona przez osoby lub instytucje nadzorujące praktykę,
- przynależność do odpowiedniej organizacji, np. izby zawodowej
- niekaralność,
- czasem wymagana jest opinia środowiska zawodowego, np. izby zawodowej lub osób posiadających już tytuł danego rzeczoznawcy.
Po spełnieniu i udokumentowaniu wymagań, niezbędnym jest zdanie egzaminu państwowego w przypadku tytułu rzeczoznawcy w określonym zawodzie lub egzaminu w stowarzyszeniu czy innej organizacji w przypadku tytułów w różnych dziedzinach niewynikających z przepisów prawa.
Wykonywanie rzeczoznawstwa
Wykonywanie rzeczoznawstwa w danej dziedzinie wiąże się często z podjęciem znacznych zobowiązań i przyjęciem na siebie konkretnych obciążeń wynikających z przepisów, np. obowiązek wykonywania pracy biegłego sądowego i inne. To także olbrzymia odpowiedzialność. Do rzeczoznawcy zwracają się zleceniodawcy zazwyczaj w trudnych sytuacjach, często kryzysowych, awariach, sprawach spornych i katastrofach. Od opinii rzeczoznawcy nie tylko zależy los znacznego majątku osobistego i publicznego, ale też zdrowie i życie ludzi.
Rzeczoznawcy w zawodach powoływani na podstawie przepisów prawa:
- Rzeczoznawca majątkowy
- Rzeczoznawca budowlany
- Rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych
- Rzeczoznawca do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy
- Rzeczoznawca do spraw sanitarno-higienicznych
- Rzeczoznawca samochodowy
Rzeczoznawcy powoływani w różnych dziedzinach przez organizacje czy stowarzyszenia, na podstawie wewnętrznych wymogów:
- Rzeczoznawca w zakresie psychotroniki – nadaje Polskie Towarzystwo Psychotroniczne
- Rzeczoznawca kosztorysowy – nadaje Stowarzyszenie Kosztorysantów Budowlanych
- Rzeczoznawca systemów technicznego zabezpieczenia osób i mienia – nadaje Ogólnopolskie Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Zabezpieczeń Technicznych i Zarządzania Bezpieczeństwem POLALARM.
Rzeczoznawca majątkowy to osoba fizyczna posiadająca w Polsce uprawnienia zawodowe w zakresie szacowania nieruchomości nadane przez Ministra Infrastruktury lub jego poprzedników prawnych w trybie ustawy z dnia 17 V 1989 r. – Prawo Geodezyjne i Kartograficzne oraz z dnia 21 VIII 1997 r. – O gospodarce nieruchomościami.
Uprawnienia rzeczoznawcy majątkowego:
- rzeczoznawca majątkowy jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia działalności zawodowej na podstawie przepisów prawa i standardów zawodowych,
- ma prawo do określenia wartości nieruchomości, a także maszyn i urządzeń trwale powiązanych z nieruchomością, a w szczególności dotyczy to wszystkich rodzajów nieruchomości i ich części składowych, bez względu na typ, położenie i przeznaczenie, a także bez względu na własność,
- ma prawo do określania innych praw do nieruchomości, w tym ograniczonych praw rzeczowych i praw zobowiązaniowych,
- określa wartość szkód lub nakładów odnośnie nieruchomości, a także ich części składowych.
Wycena nieruchomości sporządzana jest w formie operatu szacunkowego pisemnie.
W wyniku wyceny nieruchomości rzeczoznawca określa:
- wartość rynkową nieruchomości
- wartość odtworzeniową nieruchomości
- propozycję bankowo-hipoteczną wartości nieruchomości
- wartość katastralną nieruchomości.
W wyniku wyceny określeniu może podlegać także:
- Wartość dla indywidualnych potrzeb inwestora,
- Cenę odtworzenia obiektów budowlanych.
- Cenę odtworzenia drzewostanów leśnych lub zadrzewień, plantacji kultur wieloletnich, a także zasiewów i upraw.
Wybór odpowiedniego podejścia, oraz metody i techniki wyceny z uwzględnieniem zasad wynikających z ustawy o gospodarce nieruchomościami należy jedynie do rzeczoznawcy majątkowego, chyba że wynika on bezdyskusyjnie z przepisów prawa. Rzeczoznawca majątkowy może żądać od właściwych organów i sądów udostępnienia mu informacji jakie zostały wymienione w ustawie o gospodarce nieruchomościami, niezbędnych do prawidłowego wykonania jego zawodu. Rzeczoznawca posiada możliwość sporządzania wpisów i wyrysów z danych i dokumentów, a także poświadczania tych dokumentów dla potrzeb wyceny.